- Voor het eerst in een jaar is het ondernemersvertrouwen in Nederland weer gedaald.
- Het vertrouwen is al jarenlang negatief, maar verbeterde afgelopen jaar licht.
- Alleen in de zakelijke dienstverlening is het vertrouwen positief.
- Lees ook: 1 op de 4 Nederlanders droomt ervan om voor zichzelf te beginnen – twee ondernemers over hun sprong in het diepe.
In het eerste kwartaal van 2025 is het ondernemersvertrouwen in Nederland voor het eerst in meer dan een jaar gedaald. Volgens de meest recente Conjunctuurenquête, uitgevoerd door het CBS, KVK, EIB, MKB-Nederland en VNO-NCW, daalde het vertrouwen naar een niveau van -5,4.
Dit is een teken dat het vertrouwen in de economie onder ondernemers opnieuw laag is, vooral in sectoren zoals delfstoffenwinning en vervoer en opslag.
Het ondernemersvertrouwen gaat sinds eind 2021 op en neer. In 2022 werd een dieptepunt van -22,2 punten bereikt. Na een periode van voorzichtig herstel, waarin het vertrouwen minder negatief werd, blijft het cijfer voor het dertiende kwartaal op rij negatief.
Vertrouwen ondernemers: zakelijke dienstverlening positieve uitzondering
In bijna alle bedrijfstakken is het ondernemersvertrouwen negatief in het eerste kwartaal van dit jaar, met uitzondering van de zakelijke dienstverlening. Dat is te zien aan de lichtblauwe balken in de grafiek hieronder.
De delfstoffenwinning, vervoer en opslag, en de autohandel en -reparatie hebben de grootste dalingen ervaren. Aan de andere kant melden de groothandel en handelsbemiddeling een minder negatief vertrouwen dan voorheen. Het vertrouwen is het laagst in de horeca en de landbouw en visserij.
Een meerderheid van de ondernemers (69 procent) rekent bij de start van dit jaar op een positief bedrijfsresultaat voor 2024. Sectoren zoals cultuur, sport en recreatie ervaren echter een significante terugval in positieve verwachtingen.
Op het gebied van investeringen zijn er licht positieve vooruitzichten voor 2025. Meer ondernemers verwachten een toename van hun investeringen. De vervoers- en opslagssector heeft de grootste stijging in investeringsverwachtingen gezien. De investeringsverwachtingen voor komend jaar zijn sectorbreed het meest positieve punt uit de Conjunctuurenquête.
Een van de grootste uitdagingen waar ondernemers momenteel mee te maken hebben, is het tekort aan arbeidskrachten. In het eerste kwartaal van 2025 ervaart 35 procent van de ondernemers dit als de grootste belemmering. Dit is wel een daling ten opzichte van medio 2022, toen dit percentage op 49 procent lag. Tegelijkertijd is er een toename in het percentage ondernemers dat onvoldoende vraag als probleem ziet.
Negatief oordeel ondernemers over vestigingsklimaat in Nederland
Ondernemers in Nederland zijn "onverminderd negatief" over het ondernemingsklimaat in ons land. Een ruime meerderheid (67 procent) vindt dat dit de afgelopen vijf jaar is verslechterd. Meer dan de helft verwacht op korte termijn ook geen verbetering, zo waarschuwen VNO-NCW en MKB-Nederland op basis van een peiling onder 3.100 ondernemers.
Bijna 40 procent noemt Nederland niet aantrekkelijk om in te ondernemen. De grootste zorgen van ondernemers hebben betrekking op regeldruk en vergunningverlening, loonkosten en werkgeverslasten, belastingen en premies en de krapte op de arbeidsmarkt. Ze zijn weinig hoopvol dat die zorgen worden opgelost. "Ze zien op deze onderwerpen niet alleen een verslechtering in de afgelopen jaren, ze verwachten voor de komende jaren dat het zelfs nog erger wordt", aldus de ondernemersorganisaties.
De organisaties klagen al jaren dat politici en bestuurders onvoldoende oog hebben voor ondernemersbelangen. Dat is volgens VNO-NCW en MKB-Nederland nog steeds het geval.
Uit de peiling komt ook naar voren dat een steeds groter deel van de ondernemers het niet langer ondenkbaar vindt om te vertrekken uit Nederland of te stoppen. Zo overweegt een op de vijf dit jaar met het bedrijf te stoppen. Twee jaar geleden was dit nog 10 procent. Daarbij denkt 17 procent erover om met (een deel van) het bedrijf uit ons land te vertrekken. Toch ziet de meerderheid van de ondernemers (61 procent) toekomst voor hun bedrijf in Nederland.
Ruim een kwart van de bedrijfseigenaren zegt dit jaar niet meer in Nederland te zullen investeren. "VNO-NCW en MKB-Nederland maken zich al langer zorgen over de teruglopende bedrijfsinvesteringen", aldus de organisaties.